GOUDA IN DE NEGENTIENDE EEUW
De Historische Vereniging die Goude heeft ter gelegenheid van haar 75-jarig bestaan het werk ‘Bijdragen tot de geneeskundige topographie en statistiek van Gouda’ van Willem Frederik Büchner uitgegeven.
Het werk van de stadsdokter werd in 1842 geschreven en vormt één van de belangrijkste bronnen over het leven in Gouda in de eerste helft van de negentiende eeuw.
Het boek belicht het leven in Gouda van verschillende kanten. Zo schreef Büchner paragrafen met als titels: ‘waterwerken en uitwatering’, drinkwater en andere dranken’, ‘spijzen’ en ‘middelen van bestaan, arbeid en verdiensten’. Maar ook is er een paragraaf gewijd aan de strafgevangenis voor vrouwen in Gouda en besteedt Büchner aandacht aan begrafenissocieteiten, het Goudse weeshuis en het schoolwezen.
Als stadsdokter bericht Büchner verder over onder meer de levensverwachting, de sterfte onder de bevolking en koepokinentingen. Naast de beschrijving van al deze zaken gebruikt de stadsdokter veel statistieken. Hierdoor krijgt de lezer een helder, feitelijk overzicht over bijvoorbeeld het aantal vaccinaties, het aantal mensen dat in welk jaar aan kinderpokken leed en hoeveel eraan overleden.
Büchner beschrijft het armoedige leven van veel Gouwenaars in het begin van de negentiende eeuw. Uitgebreid en helder legt hij verbanden tussen slechte voeding, vervuild drinkwater en slechte hygiëne en de gezondheid van mannen, vrouwen en kinderen. Bijzonder is dat hij hierin ook de werk- en leefomstandigheden beschrijft van de verschillende beroepsgroepen, zoals fabrieksarbeiders in de garenspinnerijen, de pottenbakkerijen en de pijpenfabrieken.
Het werk van Büchner wordt in deze uitgave voorafgegaan door een inleiding van N.D.B Habermehl. Hierin wordt het leven van Büchner en zijn familie geschetst. Zowel zijn werk als arts als zijn politieke activiteiten worden beschreven. Ook worden de economische omstandigheden in Gouda in de eerste helft van de negentiende eeuw en de rol van bijvoorbeeld de pijpennijverheid nader belicht. Hiernaast geeft Habermehl meer informatie over ziektes als pokken en cholera.
Het boek ‘Bijdragen tot de geneeskundige topographie en statistiek van Gouda’ is interessant voor Gouwenaars en mensen die de stad kennen. Ook voor hen die meer willen weten hoe het er in een Hollandse stad aan toeging in de eerste helft van de negentiende eeuw is dit boek van belang. Het boek is rijkelijk voorzien van afbeeldingen.
Bijdragen tot de geneeskundige topographie en statistiek van Gouda. – W.F. Büchner. Bezorgd en ingeleid door N.D.B. Habermehl.
Uitgeverij Eburon
ISBN: 978 90 597 2206 4
126 pagina's
14,95 euro