WIKILEAKS VOOR HISTORICI
Geplaatst op
4 december 2010
door
Jeroen den Ouden
De recente onthullingen op WikiLeaks lijken een droom voor historici. Maar er is ook een keerzijde.
De recente onthullingen van honderdduizenden diplomatieke berichten door klokkenluidersite WikiLeaks zijn ingeslagen als een bom en hebben vooral de Amerikaanse regering ernstig in verlegenheid gebracht. Voor historici lijkt de berg aan nieuwe informatie, recent en ongefilterd, een goudmijn. Met de berichten kunnen historici jaren vooruit. Ze bieden context en historische achtergronden die normaal grotendeels buiten beeld zouden blijven. Het is daarmee een bouwsteen geworden voor de vorming van een completer beeld van het Amerikaanse buitenlands beleid.
Toch is de informatie zelf, op enkele onthullingen na, lang niet altijd even spectaculair. Een deel van de berichten bevat vooral roddels of is weinig verassend. Dat de Verenigde Staten zich ernstige zorgen maken over de nucleaire ambities van Iran en Noord-Korea wekt weinig verbazing. En ook van de corruptie van de Afghaanse regering kijkt niemand op. Bovendien gaat het in de meeste gevallen om documenten met een lage beveiligingsinstallatie en vormen de uitgelekte documenten slechts een klein deel van de enorme berg aan berichten die diplomaten en ambtenaren jaarlijks uitwisselen. De onthullingen vertellen ons dus wel een verhaal maar zeker niet het hele verhaal.
Wat de berichten ons vooral tonen is een ontluisterend beeld van hoe negatief Amerikaanse diplomaten denken over vele regeringsleiders in de wereld. De Amerikaanse regering voert dan ook een ware klopjacht op de mensen achter WikiLeaks. De regering-Obama noemt het 'roekeloos' en 'onverantwoord'. En de Amerikaanse terreurnetwerk Roger Crescendo noemde de onthulling 'verwoestend'. WikiLeaks is volgens sommige politici zelfs een 'terroristische organisatie'.
Daarin schuilt ook voor historici een schaduwzijde. Het is namelijk zeer lastig om in het diplomatieke verkeer normaal te kunnen communiceren als vertrouwelijke stukken uitlekken. De verwachting is dan ook dat diplomaten, inlichtingendiensten en andere overheidsdienaren terughoudender zullen worden met het op schrift stellen van informatie. Bovendien zal die informatie vertrouwelijker behandeld gaan worden. Diverse historici zijn dan ook bang dat het alleen maar moeilijker zal worden om toegang te krijgen tot officiële documenten. De Britse historicus Timothy Garton Ash noemde de onthullingen van WikiLeaks 'een droom voor historici'. Laten we hopen dat het achteraf geen nachtmerrie blijkt te zijn.